نبودن نمونه مشابه در همسنگ بودن با زیارت امام حسین (ع)، برای مخاطب نکته سنج این نکته را متبادر می کند که حدیث نقل شده مستند است یا خیر؟ پس ابتدا به این موضوع می پردازیم.
آیا حدیث فضیلت زیارت حضرت عبدالعظیم قابل استناد است؟
در باب فضیلت زیارت حضرت عبدالعظیم هیچ نقلی به شهرت حدیث امام هادی نداریم. آنجا که به یکی از شیعیان ری فرمودند: اگر قبر عبدالعظيم را كه نزد شما است زيارت مي كردي مانند كسي بودي كه امام حسين (ع) را زيارت كرده باشد.
ترجمه كامل الزيارات نویسنده : ذهني تهراني، سيد محمد جواد جلد : 1 صفحه : 975
على بن الحسين بن موسى بن بابويه، از محمّد بن يحيى العطّار، از بعضى اهل رى، وى گفت: بر حضرت ابى الحسن العسكري (ع) داخل شدم، حضرت فرمودند: كجا بودى؟ عرض كردم: به زيارت حضرت حسين بن على عليهما السّلام رفته بودم. حضرت فرمودند: آيا نمى‌دانى، اگر قبر عبدالعظيم را كه نزدتان هست زيارت کنی مثل آن است كه حسين (ع) را زيارت كرده‌اى.
ترجمه كامل الزيارات نویسنده : ذهني تهراني، سيد محمد جواد جلد : 1 صفحه : 975 و «ثواب الأعمال وعقاب الأعمال» صفحه 99
هم کامل الزیارات ابن قولویه و هم ثواب الاعمال و عقاب الاعمال شیخ صدوق از منابع معتبر و قابل استناد هستند. مشکل اینجا است که راویان ناشناس اند. همان هایی که با تعبیر «بَعْضِ أَهْلِ الرَّی» در روایت ذکر شده‌اند. از این جهت که بنگریم نمی توان گفت سند روایت صحیح است. اما دیگر راویان موجود در سلسله سند (على بن الحسين بن موسى بن بابويه و محمّد بن يحيى العطّار)، راویان شناخته شده‌ای هستند. از سویی محتوای حدیث، منافاتی هم با عقاید شیعی ندارد. با عنایت به این موضوع و توجه به اعتبار بالای منابعی که روایت در آنها نقل شده می توان حدیث را معتبر دانست و به آن استناد کرد
ثواب زیارت حضرت عبدالعظیم با امام حسین یکی هست یا نیست؟
حضرت آیت الله جوادی آملی در درس خارج فقه خود به حدیثی از امام حسن عسگری اشاره دارند که ثواب زیارت حضرت عبدالعظیم مانند ثواب زیارت سیدالشهدا است.
درس خارج فقه آیت‌الله عبدالله جوادی‌آملی با موضوع کتاب الوصیه 1400/12/16
از امام صادق(ع) نقل است که فرمودند: «ای بشیر! کسی که قبر امام حسین(ع) را زیارت کند، در حالی که به حق آن‌حضرت(ع) عارف و آگاه باشد، مانند کسی است که خداوند را در عرش زیارت کرده باشد»
کامل الزیارات، ص 149
در این حدیث امام صادق زیارت با معرفت امام حسین (ع) را با زیارت الله در عرش یکسان دانسته اند. یعنی پاداش زیارت حضرت سیدالشهدا را همطراز عملی بسیار بزرگتر قرار می‌دهند. در احادیث نقل شده از حضرت امام هادی و امام حسن عسکری هم پاداش عملی زیارت حضرت عبدالعظیم را همسنگ با چیزی بسیار بزرگتر یعنی ثواب زیارت سیدالشهداء دانسته اند که قابل پذیرش است.
آیا ثواب زیارت حضرت عبدالعظیم همچنان معتبر است؟
در دوران خفقان عباسیان، زیارت کربلا بسیار خطرناک بود و امام هادی(ع) با این روایت، راهی جایگزین برای حفظ پیوند شیعیان با مکتب حسینی ارائه کردند. با این حال، در منابعی که حدیث ثواب زیارت حضرت عبدالعظیم را نقل کرده اند، محدودیت زمان در نظر گرفته نشده است. از سویی برخی فقها مانند آیت الله خامنه ای زیارت حضرت عبدالعظیم(ع) را همواره دارای ثوابی عظیم میدانند، هرچند زیارت امام حسین(ع) در صورت امکان، اولویت دارد.
شخصیت و جایگاه حضرت عبدالعظیم در نگاه ائمه
حضرت عبدالعظیم حسنی (ع)، از نوادگان امام حسن مجتبی (ع)، شخصیتی برجسته در میان شیعیان قرن سوم هجری بود. ایشان به دلیل علم، تقوا و پیوند قوی با اهل‌بیت، مورد احترام ویژه امامان معصوم قرار داشتند.
زیارتنامه حضرت عبدالعظیم حسنی
زیارت حضرت عبدالعظیم، همچون زیارت دیگر امامزادگان واجب‌التعظیم، آدابی دارد، خواندن زیارتنامه حضرت عبدالعظیم از مهمترین آن ها است.
حرم حضرت عبدالعظیم؛ آرامگاه بزرگان و علما
از جمله بزرگانی که در حرم حضرت عبدالعظیم دفن شده‌اند می‌توان به شیخ صدوق (ره)، ناصرالدین شاه قاجار، سید کمال‌الدین بن طاووس اشاره کرد.
