تقوا شرط قبولی زیارت
در آیه27 سوره مائده هابیل به برادرش قابیل میگوید که: خدا فقط از پرهیزکاران می‌پذیرد..بی‌نمازی نیز نوعی بی‌تقوایی محسوب می‌شود. شاید از این جمله این فهمیده شود که عملی از فرد بی‌نماز قبول نمی‌شود؛ اما باید گفت که این برداشت صحیحی نیست. در ادامه به این موضوع می‌پردازیم
به تقوا و قبولی عمل، صفر و صدی نگاه نکنیم
شاید در گفت‌وگوهای خود دیده باشید که مثلاً می‌گوییم: «فلانی آدم باتقواتری است» یعنی هر دو تقوا دارند، اما تقوای فلانی بیشتر است. تقوا مانند شب و روز نیست که یا باتقوا باشیم یا بی‌تقوا؛ بلکه درجات مختلفی دارد. حتی در آیه 13 سوره حجرات نیز آمده است:
حجرات 13
«إِنَّ أَكرَمَكُمْ عِندَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ»
گرامی‌ترین شما نزد خداوند، باتقواترین شماست.
از هر کسی به اندازه خودش قبول می‌شود
خداوند بسته به درجه تقوای هر فرد، عمل او را می‌پذیرد. یعنی فرد، حتی اگر میزان اندکی تقوا داشته باشد، همین نشانه‌‌ی ایمان اوست و اگر عمل او خالصانه باشد، پذیرفته می‌شود. البته باید توجه داشت که هرچه درجه ایمان و تقوا بالاتر باشد، فیضی که از عمل به‌دست می‌آید نیز متفاوت خواهد بود. ایمان و تقوا پله‌های متفاوتی دارد، دراین‌باره امام صادق (علیه السلام) می‌فرمایند:
الکافی جلد 2 صفحه 45
«إنّ الإيمانَ عَشْرُ دَرَجاتٍ بِمَنزِلَةِ السُّلَّمِ، يُصْعَدُ مِنهُ مِرْقاةً بَعدَ مِرْقاةٍ…»
ایمان مانند نردبانی است که ده پله دارد و پله‌های آن، یکی پس از دیگری پیموده می‌شود.
هر کسی تقوایش متناسب با ایمان اوست، پس وقتی ایمان رتبه‌بندی دارد، تقوا هم همینطور است و در نتیجه، قبولی عمل نیز همینطور است. یک سؤال مهم باقی می‌ماند:
ارتباط زیارت با ایمان و تقوا چیست؟
در سوره حج آیه 32 آمده است:
حج 32
«وَ مَنْ يُعَظِّمْ شَعائِرَ اللَّهِ فَإِنَّها مِنْ تَقْوَى الْقُلُوبِ»
کسی که شعائر الهی را بزرگ می‌دارد، بدون تردید این از تقوای دل‌هاست.
زیارت نیز دقیقاً یکی از همین شعائر است. بنابراین کسی که به زیارت می‌رود و به این عمل محبت دارد، نشانه تقوای دل اوست. همین تقوای دل و ایمان، موجب زیارت رفتن او شده است. در روایتی امام باقر (علیه السلام) فرمودند:
الکافی جلد 2 صفحه 18
«بُنِيَ الْإِسْلَامُ عَلَى خَمْسٍ: عَلَى الصَّلَاةِ وَ الزَّكَاةِ وَ الصَّوْمِ وَ الْحَجِّ وَ الْوَلَايَةِ، وَ لَمْ يُنَادَ بِشَيْءٍ كَمَا نُودِيَ بِالْوَلَايَةِ...»
اسلام بر پنج چیز بنا شده است؛ نماز، زکات، روزه، حج و ولایت. و آنگونه که به ولایت ندا داده شد، به چیزی ندا داده نشد.
زیارت یکی از مصادیق ایمان و عمل به ولایت است. اگر فرد خالصانه زیارت کند، نه‌تنها به اندازه ظرفیت خود از آن بهره‌مند می‌شود، بلکه زیارت آثار خیری برای او خواهد داشت. چه بسا در اثر همین زیارت، متحول شود و عزمش برای خواندن نماز و عمل به سایر دستورات دین جزم گردد و پس از زیارت، به انسان باتقواتری تبدیل شود.
نقش بسیار مهم نماز در عاقبت‌بخیری
هیچ تضمینی وجود ندارد که انسان تا پایان عمر، مؤمن به خدا و اهل بیت باقی بماند. تنها چیزی که انسان را حفظ می‌کند، مراقبت دائمی از خود و عمل به دستورات الهی تا حد توان است. گاهی بی‌توجهی به دستورات الهی در لحظه مرگ، گریبان‌گیر انسان می‌شود. یکی از مهم‌ترین دستورات دین، نماز است. امام صادق (علیه السلام) می‌فرمایند:
وسائل الشيعه جلد ٤ صفحه ٢٩
«إنّ مَلَك الموت يَدْفَع الشّيطان عن المُحافِظ على الصّلاة، ويُلَقّنه شهادة أن لا إله إلا الله، وأنّ محمّداً رسول الله، في تلك الحالة العظيمة»
فرشته مرگ، شیطان را از کسی که مراقب نماز است دور می‌کند و شهادت به یگانگی خدا و رسالت پیامبر را در آن حالت عظیم به او تلقین می‌نماید.
اگر کسی با وجود بی‌نمازی عاقبت‌به‌خیر شد، چه؟
دنیا بسیار کوتاه است و مسیر انسان، مسیری ابدی است. جدای مطالب از پیش‌گفته، بهشت درجاتی دارد که اگر در نماز کوتاهی شود، انسان از آن درجات محروم خواهد شد و حسرتی ابدی برای او باقی خواهد ماند. زندگی، بازی یا خواب نیست؛ واقعیتی است که گریزی از آن نیست و در نهایت، انسان با نتیجه اعمال خود در آخرت روبه‌رو خواهد شد. اگر بخواهیم چیزی را اصلاح کنیم، اکنون زمان آن است. تنها کافی است که اراده کنیم؛ از ما حرکت، و از خداوند برکت.
