ثواب خواندن زیارت ناحیه مقدسه
زیارت ناحیه مقدسه یک کلاس درس عمیق است و خواندن آن منجر به گشایش روح و معرفت نسبت به واقعه‌ی عاشورا و سیره‌ی اهل بیت (ع) می‌شود. از اثرات و ثواب‌های زیارت ناحیه مقدسه به این موارد می‌توان اشاره کرد:
۱. یادآوری مرگ به‌عنوان محرکی برای دنیاطلبی
زیارت ناحیه مقدسه روز قیامت را یادآوری می‌کند و مومنان را به انجام کارهای درست و آماده‌سازی خود برای آن روز ترغیب می‌کند. امام صادق (ع) می‌فرمایند: «مرگ را مکرر به یاد آورید، زیرا هیچ بنده‌ای که مرگ را زیاد ذکر کند از دنیا باز نمی‌ماند.»
مشکاة الأنوار في غرر الأخبار، ج ۱، ص ۳۰۵
۲. حاجت‌روایی و رسیدن به خواسته‌ها
خواندن این زیارت باعث می‌شود ایمانِ واقعی و اعتماد شما به اهل بیت و امام حسین (ع) تقویت شود و بتوانید در آرامش راه برون‌رفت از مشکلاتتان را پیدا کنید. زیرا که ترس شما را به ورطه‌ی تنهایی و رنج می‌کشاند.
۳. بخشایش اشتباهات و رسیدن به مغفرت
یادآوری واقعه‌ی عاشورا و ظلمی که یزیدیان بر حسین بن علی (ع) روا داشتند، ما را بر آن می‌دارد تا از خطاهای کوچک و بزرگمان توبه کنیم و برای حضور در جبهه‌ی حق، از امام حسین و اهل بیت (ع) یاری بخواهیم.
۴. یادآوری مبارزه با دشمنان و ظالمان
زیارت ناحیه‌ی مقدسه به ما یادآوری می‌کند که مبارزه با دشمنان امام حسین (ع) از اصلی‌ترین اعمالی‌ست که در جهت آن باید گام برداریم و تلاش کنیم. زیرا اگر دوست‌دار آن امام باشیم، باید راه و رسمش را الگوی راه خود کنیم. آن‌چنان که امام حسین (ع) فرموده‌اند: «من برای اصلاح در امت جدم قیام کردم»
بحارالانوار، ج ۴۴، ص ۳۲۹
چگونگی خواندن زیارت ناحیه مقدسه
می‌توانید این زیارت را به‌صورت ختم چهل‌روزه یا هفتگی بخوانید. در خانه یا هر مکان دیگری، با وضو و طهارت رو به قبله بنشینید. نیتتان می‌تواند تقرب به خداوند، طلب حاجات دنیوی و اخروی، عزاداری برای امام حسین (ع) و آمرزش گناهان باشد. به معانی فرازهای مختلف زیارت توجه داشته باشید زیرا که به‌طور مفصل به توصیف وقایع کربلا می‌پردازد و توجه و تأمل شما در معانی آن اثر عمیق‌تری به جا می‌گذارد. می‌توانید پس از خواندن متن زیارت ناحیه مقدسه، این نماز را بخوانید.
این نماز در بحارالانوار جلد ۱۰۱، صفحه‌ی ۳۲۵ به این شرح آمده است.
«دو رکعت نماز به جا بیاور. در رکعت اوّل بعد از حمد، سوره «انبیاء»، و در رکعت دوّم بعد از حمد، سوره «حشر» را بخوان، در قنوت نمازت بگو:
لا إِلهَ إِلّاَ اللَّهُ، الْحَلیمُ الْکَریمُ، لا إِلهَ إِلّاَ اللَّهُ، الْعَلِیُّ الْعَظیمُ، لا إِلهَ إِلّاَ اللَّهُ، رَبُّ السَّماواتِ السَّبْعِ، وَ الْأَرَضینَ السَّبْعِ، و زمینهاى هفتگانه، وَ ما فیهِنَّ وَ ما بَیْنَهُنَّ، خِلافاً لِأَعْدائِهِ، وَ تَکْذیباً لِمَنْ، عَدَلَ بِهِ، وَ إِقْراراً لِرُبُوبِیَّتِهِ، وَ خُضُوعاً لِعِزَّتِهِ، اَلْأَوَّلُ بِغَیْرِ أَوَّلٍ، وَ الْآخِرُ إِلى غَیْرِ آخِرٍ، اَلظَّاهِرُ عَلى کُلِّ شَیْءٍ بِقُدْرَتِهِ، اَلْباطِنُ دُونَ کُلِّ شَیْءٍ بِعِلْمِهِ وَ لُطْفِهِ، لاتَقِفُ الْعُقُولُ عَلى کُنْهِ عَظَمَتِهِ، وَ لاتُدْرِکُ الْأَوْهامُ حَقیقَةَ ماهِیَّتِهِ، وَ لاتَتَصَوَّرُ الْأَنْفُسُ مَعانِیَ کَیْفِیَّتِهِ، مُطَّلِعاً عَلَى الضَّمائِرِ، عارِفاً بِالسَّرائِرِ، یَعْلَمُ خائِنَةَ الْأَعْیُنِ وَ ما تُخْفِی الصُّدُورُ؛ أَللَّهُمَّ إِنّی اُشْهِدُکَ عَلى تَصْدیقی رَسُولَکَ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ، وَ ایمانی بِهِ، وَ عِلْمی بِمَنْزِلَتِهِ، وَ إِنّی أَشْهَدُ أَنَّهُ النَّبِیُّ الَّذی نَطَقَتِ الْحِکْمَةُ بِفَضْلِهِ، وَ بَشَّرَتِ الْأَنْبِیاءُ بِهِ، وَ دَعَتْ إِلَى الْإِقْرارِ بِما جاءَ بِهِ، وَ حَثَّتْ عَلى تَصْدیقِهِ بِقَوْلِهِ تَعالى «اَلَّذی یَجِدُونَهُ مَکْتُوباً عِنْدَهُمْ فِی التَّوْریةِ وَ الْإِنْجیلِ یَأْمُرُهُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهیهُمْ عَنِ الْمُنْکَرِ» «وَ یُحِلُّ لَهُمُ الطَّیِّباتِ وَ یُحَرِّمُ عَلَیْهِمُ الْخَبائِثَ وَ یَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَ الْأَغْلالَ الَّتی کانَتْ عَلَیْهِمْ فَصَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ رَسُولِکَ إِلَى الثَّقَلَیْنِ، وَ سَیِّدِ الْأَنْبِیاءِ الْمُصْطَفَیْنَ، وَ عَلى أَخیهِ وَ ابْنِ عَمِّهِ اللَّذَیْنِ لَمْ یُشْرِکا بِکَ طَرْفَةَ عَیْنٍ أَبَداً، وَ عَلى فاطِمَةَ الزَّهْراءِ سَیِّدَةِ نِساءِ الْعالَمینَ. وَ عَلى سَیِّدَیْ شَبابِ أَهْلِ الْجَنَّةِ، الْحَسَنِ وَالْحُسَیْنِ، صَلاةً خالِدَةَ الدَّوامِ، عَدَدَ قَطْرِ الرِّهامِ، وَزِنَةَ الْجِبالِ وَ الْآکامِ أَوْرَقَ السَّلامُ، وَ اخْتَلَفَ الضِّیاءُ وَ الظَّلامُ، وَ عَلى آلِهِ الطَّاهِرینَ، اَلْأَئِمَّةِ الْمُهْتَدینَ، اَلذَّائِدینَ عَنِ الدّینِ، عَلِیٍّ وَمُحَمَّدٍ وَجَعْفَرٍ وَمُوسى وَعَلِیٍّ وَمُحَمَّدٍ وَعَلِیٍّ وَالْحَسَنِ وَالْحُجَّةِ؛ الْقُوَّامِ بِالْقِسْطِ وَسُلالَةِ السِّبْطِ أَللَّهُمَّ إِنّی أَسْأَلُکَ بِحَقِّ هذَا الْإِمامِ، فَرَجاً قَریباً، وَصَبْراً جَمیلاً، وَنَصْراً عَزیزاً، وَغِنىً عَنِ الْخَلْقِ، وَثَباتاً فِی الْهُدى، وَالتَّوْفیقَ لِما تُحِبُّ وَتَرْضى، وَ رِزْقاً واسِعاً حَلالاً، طَیِّباً مَریئاً، دارّاً سائِغاً، فاضِلاً مُفَضِّلاً، فراوان، صَبّاً صَبّاً، مِنْ غَیْرِ کَدٍّ وَ لا نَکَدٍ وَ لا مِنَّةٍ مِنْ أَحَدٍ، وَ عافِیَةً مِنْ کُلِّ بَلاءٍ وَ سُقْمٍ وَمَرَضٍ، وَ الشُّکْرَ عَلَى الْعافِیَةِ وَ النَّعْماءِ، وَ إِذا جاءَ الْمَوْتُ فَاقْبِضْنا عَلى أَحْسَنِ ما یَکُونُ لَکَ طاعَةً، عَلى ما أَمَرْتَنا مُحافِظینَ، حَتَّى تُؤَدِّیَنا إِلى جَنَّاتِ النَّعیمِ، بِرَحْمَتِکَ یا أَرْحَمَ الرَّاحِمینَ. أَللَّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، وَ أَوْحِشْنی مِنَ الدُّنْیا، وَ آنِسْنی بِالْآخِرَةِ فَإِنَّهُ لایُوْحِشُ مِنَ الدُّنْیا إِلّا خَوْفُکَوَ لا یُؤْنِسُ بِالْآخِرَةِ إِلّا رَجاؤُکَ. أَللَّهُمَّ لَکَ الْحُجَّةُ خدایا؛ لا عَلَیْکَ، وَ إِلَیْکَ الْمُشْتَکى لا مِنْکَ، فَصَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِهِ، وَ أَعِنّی عَلى نَفْسِیَ الظَّالِمَةِ الْعاصِیَةِ، وَ شَهْوَتِیَ الْغالِبَةِ ، وَاخْتِمْ لی بِالْعافِیَةِ. أَللَّهُمَّ إِنَّ اسْتِغْفاری إِیَّاکَ وَ أَنَا مُصِرٌّ عَلى ما نَهَیْتَ قِلَّةُ حَیاءٍ، وَ تَرْکِیَ الْإِسْتِغْفارَ مَعَ عِلْمی بِسَعَةِ حِلْمِکَ تَضْییعٌ لِحَقِّ الرَّجاءِ. أَللَّهُمَّ إِنَّ ذُنُوبی تُؤْیِسُنی أَنْ أَرْجُوکَ، وَ إِنَّ عِلْمی و علم من بِسَعَةِ رَحْمَتِکَ یَمْنَعُنی أَنْ أَخْشاکَ، فَصَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، وَ صَدِّقْ رَجائی لَکَ، وَکَذِّبْ خَوْفی مِنْکَ، وَکُنْ لی عِنْدَ أَحْسَنِ ظَنّی بِکَ، یا أَکْرَمَ الْأَکْرَمینَ. أَللَّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، وَأَیِّدْنی بِالْعِصْمَةِ، وَأَنْطِقْ لِسانی بِالْحِکْمَةِ، وَاجْعَلْنی مِمَّنْ یَنْدَمُ عَلى ما ضَیَّعَهُ فی أَمْسِهِ، وَلایَغْبَنُ حَظَّهُ فی یَوْمِهِ، وَلایَهِمُّ لِرِزْقِ غَدِهِ. أَللَّهُمَّ إِنَّ الْغَنِىَّ مَنِ اسْتَغْنى بِکَ وَافْتَقَرَ إِلَیْکَ، وَالْفَقیرَ مَنِ اسْتَغْنى بِخَلْقِکَ عَنْکَ، فَصَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، وَأَغْنِنی عَنْ خَلْقِکَ بِکَ، وَاجْعَلْنی مِمَّنْ لایَبْسُطُ کَفّاً إِلّا إِلَیْکَ. أَللَّهُمَّ إِنَّ الشَّقِیَّ بار خدایا؛ مَنْ قَنَطَ وَأَمامَهُ التَّوْبَةُ، وَ وَراءَهُ الرَّحْمَةُ، وَ إِنْ کُنْتُ ضَعیفَ الْعَمَلِ فَإِنّی فی رَحْمَتِکَ قَوِیُّ الْأَمَلِ، فَهَبْ لی ضَعْفَ عَمَلی لِقُوَّةِ أَمَلی. أَللَّهُمَّ إِنْ کُنْتَ تَعْلَمُ أَنَّ ما فی عِبادِکَ مَنْ هُوَ أَقْسى قَلْباً مِنّی، وَأَعْظَمُ مِنّی ذَنْباً، فَإِنّی أَعْلَمُ أَنَّهُ لا مَوْلى أَعْظَمُ مِنْکَ طَوْلاً، وَأَوْسَعُ رَحْمَةً وَعَفْواً، فَیامَنْ هُوَ أَوْحَدُ فی رَحْمَتِهِ إِغْفِرْ لِمَنْ لَیْسَ بِأَوْحَدَ فی خَطیئَتِهِ. أَللَّهُمَّ إِنَّکَ أَمَرْتَنا فَعَصَیْنا، وَنَهَیْتَ فَمَا انْتَهَیْنا، وَذَکَّرْتَ فَتَناسَیْنا، وَبَصَّرْتَ فَتَعامَیْنا، وَحَذَّرْتَ فَتَعَدَّیْنا، وَما کانَ ذلِکَ جَزاءَ إِحْسانِکَ إِلَیْنا، وَأَنْتَ أَعْلَمُ بِما أَعْلَنَّا وَأَخْفَیْنا، وَأَخْبَرُ بِما نَأْتی وَما أَتَیْنا، فَصَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، وَلا تُؤاخِذْنا بِما أَخْطَأْنا وَنَسینا، وَهَبْ لَنا حُقُوقَکَ لَدَیْنا، وَأَتِمَّ إِحْسانَکَ إِلَیْنا، وَأَسْبِلْ رَحْمَتَکَ عَلَیْنا. أَللَّهُمَّ إِنَّا نَتَوَسَّلُ إِلَیْکَ بِهذَا الصِّدّیقِ الْإِمامِ، وَنَسْأَلُکَ بِالْحَقِّ الَّذی جَعَلْتَهُ لَهُ، وَلِجَدِّهِ رَسُولِکَ، وَلِأَبَوَیْهِ عَلِیٍّ وَفاطِمَةَ أَهْلِ بَیْتِ الرَّحْمَةِ، إِدْرارَ الرِّزْقِ افزون گردان؛ الَّذی بِهِ قِوامُ حَیاتِنا، وَصَلاحُ أَحْوالِ عِیالِنا، فَأَنْتَ الْکَریمُ الَّذی تُعْطی مِنْ سَعَةٍ، وَتَمْنَعُ مِنْ قُدْرَةٍ، وَنَحْنُ نَسْأَلُکَ مِنَ الرِّزْقِ ما یَکُونُ صَلاحاً لِلدُّنْیا، وَبَلاغاً لِلْآخِرَةِ.أَللَّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، بار خدایا؛ وَاغْفِرْ لَنا وَلِوالِدَیْنا، وَلِجَمیعِ الْمُؤْمِنینَ وَالْمُؤْمِناتِ، وَالْمُسْلِمینَ وَالْمُسْلِماتِ، اَلْأَحْیاءِ مِنْهُمْ وَالْأَمْواتِ، وَآتِنا فِی الدُّنْیا حَسَنَةً وَفِی الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنا عَذابَ النَّارِ»
وقتى قنوتت تمام شد، رکوع و سجده نموده و مىنشینى و تشهّد و سلام نماز را انجام مىدهى و پس از آن که تسبیح حضرت زهرا ا (س) را گفتي، دو طرف صورتت را خاک آلود نموده و ۴۰ بار بگو: «سُبْحانَ اللَّهِ وَالْحَمْدُ للَّهِِ وَلا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ وَاللَّهُ أَکْبَرُ»
سپس از خداى تعالى بخواه که تو را از ارتکاب گناه باز دارد، و از عذاب خود نجات دهد و ببخشد، و توفیق انجام کارهاى نیک که موجب تقرّب به خدا مى شود و باعث جلب رضایت او مى گردد و پذیرش آن‌ها را عطا کند. آنگاه نزد سر مطهّر بایست و دو رکعت نماز مانند نمازی که پیش از این گفتیم به جاى آور و پس از نماز، خود را به روى قبر مطهّر بینداز و آن را ببوس و بگو:
«زادَ اللَّهُ فی شَرَفِکُمْ، وَالسَّلامُ عَلَیْکُمْ وَرَحْمَةُ اللَّهِ وَبَرَکاتُهُ.»
آن گاه براى خودت، پدرت، مادرت، و هر کسى که مى خواهى دعا کن.
زمان خواندن زیارت ناحیه مقدسه
زیارت ناحیه مقدسه به وقایع روز عاشورا می‌پردازد و قطعا قرائت آن در روز عاشورا به درک این روز کمک بزرگی می‌کند؛ اما فقط اختصاص به آن روز ندارد و در هر ایام و مکانی می‌توان آن را خواند. یعنی می‌توان گفت زیارت ناحیه مقدسه از زیارت‌های مطلقه (بدون قید زمان) است.
سند زیارت ناحیه مقدسه
این زیارت از جهت سند و متن، مورد تایید علمای شیعه است؛ زیرا از طریق یکی از نایبان خاص امام زمان (عج) به دست برخی از اساتید شیخ مفید و سپس به شیخ مفید و سید مرتضی و ابن المشهدی رسیده است. این زیارت را ابن المشهدی در کتاب المزار الکبیر روایت کرده است. او در مقدمه‌ی کتاب گفته است: «فقط احادیث مستند و صحیح را در این کتاب می‌آورم.»
محتوا و بخش‌های مختلف زیارت ناحیه مقدسه
زیارت ناحیه مقدسه با سلام بر ۲۴ پیامبر و پنج تن آل عبا، امام حسین (ع) و یارانش در کربلا آغاز می‌شود. سپس اوصاف و کردار امام حسین (ع) را پیش از واقعه‌ای که در کربلا رخ داد بیان می‌کند، از زمینه‌های قیام عاشورا می‌گوید، نحوه‌ی شهادت ایشان و عزیزان اهل بیت (ع) و یارانشان را شرح می‌دهد و از عزاداری تمام موجودات عالم برای حسین بن علی (ع) سخن می‌گوید. در پایان، با توسل به اهل‌بیت و دعا و توسل به ایشان پایان می‌پذیرد.
نحوه رسیدن زیارت ناحیه مقدسه به دست شیعیان
در منابعی که احادیث شیعه در آن‌ها نقل شده است، سندی نیافتیم مبنی بر این‌که زیارت ناحیه مقدسه از جانب کدام معصوم است. ابن المشهدی در المَزار الکبیر گفته است که از «ناحیه، علیه‌السلام» صادر شده است.
المزار الکبیر، ص۴۹۶
حتی علامه مجلسی نیز که آن را، هم از ابن المشهدی و هم از شیخ مفید نقل کرده، از امامی که این زیارت را بیان کرده حرفی نزده است.
بحار الانوار، ج ۱۰۱، ص۳۱۷، ۳۲۸
اما به‌طور کلی، برخی از سخن ابن المشهدی چنین نتیجه گرفته‌اند که زیارت ناحیه را امام زمان به یکی از نواب اربعه گفته است.
احسانی‌فر، «اعتبار سندی زیارت‌های ناحیه مقدسه»، ص۵۶-۵۷
سخن ابن‌مشهدی چنین است: «وَ مِمَّا خَرَجَ مِنَ النَّاحِيَةِ عَلَيْهِ السَّلَامُ إِلَى أَحَدِ الْأَبْوَاب؛ و از چیزهایی که از ناحیه، علیه‌السلام، به یکی از ابواب صادر شده است.»
المزار الکبیر، ص۴۹۶
سخنرانی و شرح بزرگان درباره‌ی زیارت ناحیه مقدسه
- حجت‌الاسلام و المسلمین میرباقری: ایشان در سخنرانی‌های خود به شرح فرازهایی از زیارت ناحیه مقدسه پرداخته‌اند. این سخنرانی‌ها در وب‌سایت «تلوبیون» موجود است.
- حجت‌الاسلام و المسلمین رفیعی: ایشان نیز در برنامه‌ی «زلال سخن» به شرح بخش‌هایی از زیارت ناحیه مقدسه امام عصر (ع) پرداخته‌اند که در وب‌سایت «تلوبیون» در دسترس است.
- حجت‌الاسلام و المسلمین عالی: ایشان نیز شرحی بر زیارت ناحیه مقدسه ارائه داده‌اند. می‌توانید در وب‌سایت «آپارات» این ویدیوها را ببینید.
