در کتاب «وفیات الائمة - صفحه ۴۳۱» آمده است که پیامبر اکرم (ص) فرمودند: «ثواب گریه بر گرفتاری‌های زینب به قدر گریه بر دو برادرش حسن و حسین خواهد بود.» این حدیث، جایگاه والای حضرت زینب (س) نزد خداوند و اهل‌بیت (ع) نشان می‌دهد که در ادامه، به تفصیل درباره فضایل زیارت ایشان گفته‌ایم.
روایتی درباره ثواب زیارت حضرت زینب (س)
زمانی که حضرت زینب (س) چشم بر جهان گشودند، پیامبر بر او حاضر شد. وقتی نوزاد را در آغوش گرفت صورتش را بر محاسن خود چسباند و بلند بلند گریست. حضرت فاطمه (س) پرسید: «ای پدر گریه‌ات از بهر چیست؟» پیامبر فرمودند: «دخترم، بدان! که بعد از من و تو زینب گرفتار مصائب و بلایای بزرگی خواهد شد.» دخت مکرم پیامبر به شدت گریست و فرمود: «ای پدر! گریه بر دخترم و مصیبت‌هایش چه فضیلتی خواهد داشت؟» پیامبر فرمودند: «ای پاره‌ی تن من فاطمه! ثواب گریه بر گرفتاری‌های زینب به قدر گریه بر دو برادرش حسن و حسین خواهد بود.» منبع: وفیات الائمة - ص ۴۳۱
به‌طور کلی از این روایت پیامبر اکرم (ص) چنین می‌توان نتیجه گرفت:
- اشاره‌ی پیامبر (ص) به مصائب حضرت زینب (س) نشاندهندهی عظمت مقام ایشان است.
- حضرت زینب (س) نقش مهمی در واقعه‌ی عاشورا و تبیین این اتفاق عظیم در طول تاریخ داشته است.
- هم‌طرازی گریه برای حضرت زینب (س) با امام حسن (ع) و امام حسین (ع) نشاندهندهی اوج صبر و تحمل و عظمت بلاهایی است که در این مسیر متحمل شدند.
- محبت عمیق پیامبر (ص) و حضرت فاطمه (س) به زینب کبری (س) نشان می‌دهد که ایشان نقشی محوری در تاریخ اهل‌بیت (ع) داشته و صبر و استقامت بی‌نظیری در برابر مشکلات از خود نشان داده‌اند.
حدیث امام صادق (ع) درباره‌ی حضرت زینب (س)
امام صادق فرمودند:«اگر کسی بر مصیبت عمّه‌ام زینب که با برادر شریک بودند گریه کند و تشکیل مجالس ذکر ما بدهد یا بشنود و گریان شود، اگر به قدر بال مگس چشمش در این مصیبت تر شود، خداوند او را بیامرزد.» منبع: زینب الکبری بنت الامام، ص۱۰۴
حدیث امام زین العابدین (ع) در تبیین عابد بودن حضرت زینب (س)
امام فرمودند:«ندیدم که عمه‌ام نماز شب را نشسته بخواند مگر شب یازدهم محرم چرا که او هیچ شبی تهجد خودش را ترک نکرد و عبادت‌های مستحبی ایشان حتی تا این شب غم انگیزی که همه عزیزانش را از دست داده بود، برقرار بود و در آن روز، مصیبت بر آن حضرت پشت سر هم وارد می‌شد.» منبع: عوالم العلوم والمعارف والأحوال من الآيات والأخبار و الاقوال، ج۱۱، ص۹۵۳
روایتی از حجاب و عفاف حضرت زینب (س)
یحیی مازنی گفت:«مدت زیادی در مدینه همسایه‌ی حضرت علی بن ابی طالب (ع) و نزدیک منزلی که دخترش زینب سکونت داشت، بودم. به خدا قسم هیچ‌وقت او را ندیدم و هیچ صدایی از او نشنیدم و هنگامی که می‌خواست به زیارت جد خود مشرف شود، شب از منزل خارج می‌شد. امام حسن (ع) در سمت راست او و امام حسین (ع) در سمت چپ او و امیرالمومنین (ع) در جلوی او حرکت می‌کرد. هنگامی که به قبر می‌رسیدند، امیرالمومنین (ع) جلوتر می‌رسیدند و نور فانوس‌ها را خاموش می‌کردند. یک مرتبه امام حسن مجتبی (ع) از آن حضرت علت این‌کار را پرسیدند. امیرالمومنین (ع) پاسخ دادند: «می‌ترسم کسی چشمش به خواهرت زینب بیفتد.» منبع: وفیات الائمة، ص۴۳۵-۴۳۶
مطالعه مقام حضرت زینب (س) در زیارتنامه
در متن زیارتنامه حضرت زینب (س) که از سوی علمای بزرگ شیعه نقل شده، مقام والای این بانوی گرانقدر به زیبایی توصیف شده است.
اثرات زیارت حضرت زینب (س)
زیارت حضرت زینب (س) آثار متعددی دارد که آن‌ها را در چند محور اصلی خلاصه می‌کنیم:
- تقویت صبر و استقامت: حضرت زینب (س) در واقعه‌ی کربلا و پس از آن، نماد صبر و پایداری بودند. زائر با تأمل در این صبر الهی، در زندگی شخصی خود نیز در برابر مشکلات مقاوم‌تر می‌شود.
- بصیرت و شناخت حق از باطل: حضرت زینب (س) در مجلس یزید، با خطابه‌های روشنگرانه خود، چهره واقعی ظلم و ستم را آشکار کردند.
- شجاعت و دفاع از حق: ایشان در بیان حقیقت شجاعانه ایستادند. زیارت ایشان دل‌های زائران را با این شجاعت پیوند می‌دهد و انسان را به دفاع از حقیقت، حتی در سخت‌ترین شرایط، تشویق می‌کند.
- ایجاد آرامش: در روایات آمده است که حضور در حرم اهل بیت (ع) و زیارت آنان، غم و اندوه را از دل‌ها می‌زداید.
زندگی و مصائب حضرت زینب (س)
حضرت زینب (س) به دلیل مصائب فراوانی که در زندگی متحمل شد، به «ام‌المصائب» معروف است. ایشان در واقعه‌ی کربلا همراه برادرش امام حسین (ع)، نقش مهمی در تبیین قیام امام برای مقابله با ظلم داشت. او از امام سجاد (ع) حمایت کرد و رهبری کاروان اسرا را به عهده داشت. خطبه‌های کوبنده‌ی ایشان در کوفه و شام که با استناد به آیات قرآن بود، نشاندهندهی علم و فصاحت ایشان است.
اختلافات محل دفن حضرت زینب (ع)
درباره‌ی محل دفن حضرت زینب (س) اختلاف نظر وجود دارد. با وجود این اکثر علما و منابع شیعه مقبره‌ی ایشان را در محله‌ی زینبیه شهر دمشق در کشور سوریه می‌دانند. در حالی که روایات دیگر مدینه یا قاهره را ذکر کرده‌اند.
