جایگاه عمل به آداب در زیارت
اینکه ما در زندگیمان در کار های مختلف به آداب آن کار ها پایبند هستیم، برای رسیدن بهتر به اهدافمون هست مثلا وقتی کسی کلاس خوشنویسی ثبت نام می‌کند از آداب این است که یک قلم و زیر دستی مناسب داشته باشد، اگر این ها فراهم نباشد کار برای خودش سخت می‌شود و دیرتر به هدفش می‌رسد. آداب زیارت هم دقیقا همینطور هستند.
تاکید بر آداب زیارت در روایات
در کتاب های روایی به آداب بسیاری اشاره شده‌است از غسل گرفتن و خوشبو بودن در زمان زیارت گرفته تا لحظه ای که با امام وداع می‌کنیم. این همه سفارش به آداب بیانگر اهمیت این موضوع در زیارت است زیرا که آثار و کمالات و معارف ویژه ای در عمل به آداب وجود606 دارد. اما یک سوال مهم:
تا چه میزان لازم است که به آداب پایبند باشیم؟
عمل به آداب زیارت مستحب است. معیار در امور مستحبی اقبال قلبی شماست. آداب گرچه که خیلی مهم هستند اما معیار در پایبندی به آنها میزان میل شما به انجام آنهاست کلامی از آقا امیرالمومنین هست که می‌فرمایند:
نهج البلاغه حکمت 312
إنَّ لِلقُلوبِ إقبالاً و إدبارا ، فإذا أقبَلَت فَاحمِلُوها علَى النَّوافِلِ ، و إذا أدبَرَتْ فَاقتَصِرُوا بها علَى الفَرائضِ
برای قلبها اقبال و ادباری است؛ زمانی که اقبال داشت، آنها را بر مستحبات وادارید و زمانی که ادبار داشت، فقط بر واجبات اکتفا کنید.
انجام مستحبات بدون میل قلبی پیامد های خیلی بدی برای انسان دارد. در این باره نیز روایتی است از حضرت امیر(ع) که می‌فرمایند:
نهج البلاغه حکمت 193
فَإِنَّ الْقَلْبَ إِذَا أُكْرِهَ عَمِيَ
زمانی که قلب به اجبار گرفته شود، کور می شود.
در زیارت یک اصل وجود دارد که توجه به آن خیلی مهم است
برقراری و دوام ارتباط قلبی با امام
خیلی از اوقات با حال خوبی زیارت را شروع می‌کنیم اما اینقدر فکر می‌کنیم که این آداب را رعایت کردم و آن یکی را نه، حال خوب زیارت را از دست می‌دهیم. آنچه که در زیارت لازم است ایجاد پیوند و تجدید عهد با امام است. حفظ ارتباط قلبی بیشترین اولویت را دارد. نباید آداب زیارت باعث ایجاد سختی برای ما شوند و ارتباط و حال قلبی ما با امام را تحت تاثیر قرار دهند.
بهترین راه حل برای این مسئله
نیازی نیست به اجبار خود را وادار به انجام آدابی کنیم. همین که به اهمیت آداب زیارت توجه داشته باشیم و به قدر اقبال قلبیمان به آنها عمل کنیم، کافی است. در واقع لازم است که بین ارتباط قلبی و عمل به آداب یک تعادل رفتاری ایجاد کنیم.
چگونه میل قلبیمان را افزایش دهیم؟
داشتن توسلات مداوم به حضرات معصومین (ع) و رعایت تقوا، آرام آرام میل انسان را برای انجام آداب بیشتر می‌کند تا بتواند از مفاهیم و آثار ویژه آداب بهره بیشتری ببرد. مهم این است که شرایط موجود را بپذیریم و به قدر توان تلاش کنیم تا به لطف خدا در مسیر رشد خود حرکت کنیم.
